Trần Hưng Đạo hay Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn – nhà quân sự lỗi lạc thời nhà Trần

Trần Hưng Đạo hay Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn là nhà quân sự lỗi lạc thời nhà Trần đã có lãnh đạo quân dân nước Việt đánh bại giặc ngoại xâm trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông

Trần Hưng Đạo hay Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn, còn có nhiều tên gọi và chức vụ khác như Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Hưng Đạo Đại Vương, … sinh năm 1228, mất năm 1300. Ông tên thật là Trần Quốc Tuấn, thuộc dòng tôn thất hoàng gia thời nhà Trần và là nhà quân sự, chính trị lỗi lạc. Trong lịch sử Việt Nam, ông là nhân vật nổi tiếng nhất với việc lãnh đạo quân dân nước Việt đánh bại 2 cuộc xâm lăng của giặc phương Bắc trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông năm 1285 và năm 1288 . Các tài liệu nghiên cứu lịch sử và cả dân gian thời sau thường dùng tên gọi vắn tắt là “Trần Hưng Đạo” thay cho cách gọi đầy đủ là “Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn”, vốn bao gồm tước hiệu được sắc phong cho ông. Cần lưu ý rằng “Hưng Đạo đại vương” là tước phong chính thức cao nhất do vua nhà Trần ban tặng cho Trần Quốc Tuấn

Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn là con của An Sinh thân vương Trần Liễu và là cháu nội của Trần Thái Tổ, do đó vua Trần Nhân Tông gọi ông là bác . Năm 1257, ông được vua Trần Thái Tông phong làm đại tướng chỉ huy các lực lượng ở biên giới đánh quân Mông Cổ xâm lược. Sau đó, ông lui về thái ấp ở Vạn Kiếp. Đến tháng 10 âm lịch năm 1283, quân Mông Cổ thống nhất Trung Quốc lập ra triều đại nhà Nguyên chuẩn bị âm mưu xâm chiếm Đại Việt lần hai, Hưng Đạo vương được Thượng hoàng Trần Thánh Tông, và vua Trần Nhân Tông (lần lượt là em họ và cháu họ ông) phong làm Quốc công tiết chế, thống lĩnh quân đội cả nước để chống giặc. Năm 1285, Trấn Nam vương Thoát Hoan cử binh sang xâm chiếm Đại Việt, Trần Hưng Đạo lãnh đạo quân dân từng bước kháng cự và sau những trận thắng vang dội như các trận Hàm Tử, Chương Dương, Trường Yên, Vạn Kiếp,…đã hoàn toàn đánh bại quân Nguyên Mông và buộc chúng rút chạy về phương Bắc.

Năm 1288, quân Nguyên trở lại xâm lược Đại Việt lần thứ ba. Khi được hỏi ý kiến, Trần Hưng Đạo đã khẳng định với vua Trần Nhân Tông: “Năm nay đánh giặc nhàn”. Ông đã áp dụng theo mưu kế của Ngô Quyền năm xưa để đóng cọc trên sông để đánh thắng trận Bạch Đằng, ngăn chận đoàn tàu thủy quân của quân Nguyên do tướng Phàn Tiếp và Ô Mã Nhi chỉ huy, đánh bại hoàn toàn thủy quân nhà Nguyên. Sau trận Bạch Đằng, quân trên bộ không được tiếp ứng, lại thiếu lương thảo nên liên tiếp bại trận và phải rút về nước. 

Ngoài tài quân sự, ông còn là nhà soạn giả nổi tiếng với các tác phẩm bất hũ như : Hịch tướng sĩ văn, binh thư yếu lược, … lưu truyền đến ngày nay