Trong chiến tranh Trung Quốc – Nhật Bản hay còn gọi là Second Sino Japanese War (1937-45), tiểu đoàn Nam Kinh – Nanking với 3.000 binh sĩ Trung Quốc biến mất không dấu vết năm 1939 đến nay vẫn được xem là bí ẩn của chiến tranh vẫn chưa có lời giải thích thỏa đáng
Ngày 10 tháng 10 năm 1939, lúc này diễn biến cuộc chiến giữa Quốc Dân Đảng Trung Quốc và Nhật đang giai đoạn căn thẳng . Do e ngại quân Nhật tấn công, tiểu đoàn Nam Kinh – Nanking do đại tá Li Fu Sien chỉ huy với 2.988 binh sĩ được giao nhiệm vụ lập chốt chặn cây cầu vượt sông Trường Giang – Yangtze River . Tiểu đoàn được trang bị một số khẩu pháo hạng nặng và được giao nhiệm vụ cố thủ cây cầu để ngăn quân Nhật. Sau khi đến nơi, đại tá Li Fu Sien cho binh sĩ đào ụ chiến đấu, bố trí canh phòng cẩn mật. Sau đó ông đi ngủ cách tuyến phòng thủ khoảng 2km
Buổi sáng hôm sau, trợ lý đại tá Li Fu Sien đánh thức ông dậy. Tuyến phòng ngự của tiểu đoàn không trả lời bất kỳ tín hiệu liên lạc và cuộc gọi nào. Một nhóm binh sĩ ở tuyến sau nhanh chóng được thành lập để tìm hiểu nguyên nhân. Khi đến nơi, họ phát hiện các vị trí phòng ngự không còn một bóng người.
Nhóm điều tra không phát hiện dấu hiệu của giao tranh vào ban đêm. Các vũ khí hạng nặng của tiểu đoàn còn nguyên vẹn và ở vị trí sẵn sàng khai hỏa. Những đống lửa được che giấu kỹ và vẫn âm ỉ cháy, nhưng toàn bộ binh sĩ biến mất mà không để lại dấu vết nào.
Những binh sĩ còn lại được thẩm vấn về lực lượng mất tích. Đơn vị đóng ở đầu cầu cho biết họ không thấy ai đi qua, cũng không nghe thấy âm thanh giao chiến nào trong đêm. Tất cả đều không biết chuyện gì xảy ra với đồng đội ở tuyến phòng ngự.
Giả thuyết đầu tiên được các nhà sử học đưa ra là các binh sĩ mất tích đã đầu hàng quân Nhật. Tuy nhiên, điều này khó xảy ra vì họ phải đi qua cây cầu nối với Nam Kinh, trong khi lính cảnh giới không thấy người qua lại trên cầu vào đêm đó. Các binh sĩ Trung Quốc trong cuộc chiến tranh Trung Quốc – Nhật Bản đều hiểu rõ chuyện gì sẽ xảy ra nếu đầu hàng quân Nhật. Họ biết chắc sẽ bị tra tấn đến chết như đã xảy ra với các tù binh của Nhật nên họ sẽ không dại đầu hàng quân Nhật
Một giả thuyết khác là binh sĩ tiểu đoàn đã bỏ vị trí phòng ngự và đồng loạt đào ngũ. Giả thuyết này có vẻ hợp lý khi họ có thể đã mệt mỏi vì chiến đấu và nhận thấy không thể xoay chuyển cục diện chiến trường. Cây cầu là đường duy nhất đến Nam Kinh nhưng không phải là lối duy nhất để rời khỏi tiền tuyến.
Nông dân ở Nam Kinh có thể giúp binh sĩ bỏ trốn, trong khi chính quyền Trung Quốc tìm cách che giấu thông tin để tránh làm giảm nhuệ khí. Dù vậy, giả thuyết này cũng không có sức thuyết phục, do cánh đồng hoa màu trong vùng khi đó rất trống trải và khó lòng che giấu 3.000 binh sĩ đào thoát. Ngoài ra lương thực ở vùng này rất thiếu thốn, không thể chu cấp đủ thức ăn cho 3.000 người
Các báo cáo của quân Nhật trong thời gian này cũng không đề cập đến việc chạm trán với nhóm binh sĩ Trung Quốc nào. Với con số đông như thế, họ rất khó lẩn tránh và nếu có đào ngũ, chắc chắn sẽ bị có người bị bắt gặp cho dù sau đó vài năm
Trong nhiều năm sau, nhiều giả thuyết được đưa ra để lý giải cho vụ biến mất của 3.000 lính Trung Quốc trong năm 1939, chẳng hạn bị UFO bắt cóc, cả tiểu đoàn bị hút xuống lỗ hổng của trái đất, … nhưng không có phương án nào thật sự được chứng minh. Nhiều chuyên gia còn cho rằng điều này chưa từng xảy ra và chỉ là một câu chuyện đồn thổi trong giai đoạn đầu cuộc chiến.
