Trận Vĩnh Yên năm 1951 – Battle of Vinh Yen và lần đầu tiên bom Napan được dùng ở Việt Nam
Trận Vĩnh Yên năm 1951 – Battle of Vinh Yen là trận đánh ác liệt giữa Pháp và quân Việt Minh trong Chiến tranh Đông Dương và cũng là lần đầu tiên bom Napan hay còn gọi là bom Napalm được dùng trong chiến tranh Việt Nam
Sau khi Pháp bại trận trong chiến dịch Cao Bắc Lạng, ngày 7-12-1950 chính phủ Pháp cử Tướng De Lattre De Tassigny sang Đông Dương nhằm cứu vãn tình thế. Tướng De Tassigny là một trong những vị tướng có uy tín cao trong hàng ngũ tướng lĩnh Pháp lúc này. Ông nhận lời sang Việt Nam vì con trai ông cũng đang tham chiến ở đây và đã gửi thư cho ông bày tỏ ý muốn ông sang Việt Nam để cứu vãn tình thế nước Pháp. Ngày 10-1-1951, tướng Võ Nguyên Giáp đưa hai sư đoàn 308, 312 với ý định chuẩn bị cho chiến dịch Trần Hưng Đạo và mở một cuộc tấn công lớn tại Vĩnh Yên.
Trận Vĩnh Yên – battle of Vinh Yen diễn ra tại một vùng đồi trọc chiều ngang 12 km, dọc 10 km, phía Bắc tỉnh Vĩnh Yên. Việt Minh đã tập trung quân tại vùng núi Tam Đảo với lực lượng gồm 2 sư đoàn 308, 312 kèm một số đơn vị pháo binh yểm trợ. Lực lượng Pháp có hai liên đoàn: liên đoàn bắc phi của Đại tá Edon, liên đoàn 3 của Đại tá Vanuxem đóng tại các đồn phía Tây để ngăn chận quân giải phóng.
Ngày 13 tháng 1, tướng Võ Nguyên Giáp cho tấn công chia cắt hai liên đoàn Pháp. Trước tình hình đó, tướng De Lattre đích thân chỉ huy trận đánh. Ngày 14-1-1951 ông bay tới Vĩnh Yên, cho trưng dụng tất cả máy bay chở quân trừ bị từ miền nam Việt Nam ra tăng viện miền Bắc, tăng cường tiếp tế từ Hà Nội lên Vĩnh Yên và lệnh cho cho hai liên đoàn chuyển hướng tấn công các ngọn đồi phía bắc Vĩnh Yên. Ngày 16-1 lúc 15 giờ Pháp chiếm lại đồi 101, 210.
Lúc 17 ngày 16 tháng 1, sư đoàn 308 tập trung tấn công mạnh, xuyên thủng và tràn ngập phòng tuyến Pháp, trong tình thế nguy cấp, tướng De Lattre đã dùng không quân ném bom Napalm xuống trận địa nhằm cứu vãn tình thế. Những quả bom Napan này được Mỹ viện trợ trước đó cho Pháp và đây là lần đầu tiên lần đầu tiên bom Napalm được dùng trong chiến tranh Việt Nam và cũng là lần đầu tiên bom Napalm được dùng ở chiến tranh Đông Dương. Bom Napalm đã làm thiệt hại nặng quân Việt Minh nhưng cũng đã giết chết nhiều binh sĩ Pháp. Một chỉ huy của Việt Minh kể lại :
“Địa ngục bổng nhiên mở ra trước mắt của mọi người, từ trên trời ập xuống những ống lớn hình trứng được thả ra từ những chiếc máy bay. Một tấm màn lửa kèm khói đen kéo dài hàng trăm mét trùm lên những người lính. Bão lửa từ trên trời trùm xuống. Ai cũng cảm thấy sức nóng cực lớn, ngạt thở và cuống cuồng tìm đường thoát chạy nhưng chỉ 1 số ít kịp thoát thân. Đó là bom Napan”
Việc Pháp ném bom Napan lần đầu tiên trong chiến tranh Việt Nam, chấp nhận hy sinh cả binh sĩ Pháp đã giữ được thị xã Vĩnh Yên. Tướng Giáp cảm thấy quá khó thắng nên quyết định chấm dứt trận đánh, rút khỏi Vĩnh Yên, từ bỏ chiến dịch Trần Hưng Đạo. Về phía Pháp, việc phá bỏ vòng vây Vĩnh Yên và buộc tướng Giáp rút quân đã củng cố sĩ khí của quân đội viễn chinh, cũng như những kinh nghiệm để xây dựng “Phòng tuyến De Lattre” sau này.
