Giáo sư Tiến Sĩ Nguyễn Văn Huyên : Bộ trưởng Giáo Dục VNDCCH lâu đời nhất
Giáo sư Tiến Sĩ Nguyễn Văn Huyên là vị Bộ trưởng Giáo Dục Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa lâu đời nhất kéo dài từ 1946 đến 1975 và là một người có công diệt giặc dốt ở miền Bắc
Bộ Giáo dục VNDCCH có Bộ trưởng lâu nhất là giáo sư tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên. Cụ làm Bộ trưởng từ 1946 cho tới 1975, tổng cộng gần 29 năm và là tiến sĩ tốt nghiệp trường Sorbonne của Pháp ra.
Cụ Huyên sinh năm 1907, có cha là cụ Nguyễn Văn Vượng công chức thời Pháp, mẹ là cụ Phạm Thị Tí một người làm nghề buôn bán nhỏ. Cha của cụ Huyên mất từ khi cụ mới 8 tuổi. Nhưng mẹ quyết chí cho con ăn học. Bà cụ cho con gái đầu là Nguyễn Thị Mão đi học và còn học cao (sau này bà Mão là vợ Khâm sai Bắc bộ Phan Kế Toại), tốt nghiệp niên khoá 1924-1927 của Trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương và trở thành nữ giáo viên đầu tiên của Việt Nam. Ra trường là chị cả, cụ Mão cùng mẹ hỗ trợ 2 em đi học ở Pháp. Cụ Nguyễn Văn Huyên học tú tài toàn phần rồi Cử nhân Văn khoa năm 1929, Cử nhân Luật năm 1931 tại Đại học Sorbonne.
Trong thời gian nghiên cứu Tiến sĩ ở Pháp, cụ còn tham gia dạy học tại Trường Ngôn ngữ Đông phương. Năm 1934 cụ là người Việt Nam đầu tiên bảo vệ thành công luận án tiến sĩ văn khoa tại Đại học Sorbonne, Paris với luận án chính “Hát đối đáp nam nữ thanh niên ở An Nam” và luận án phụ “Nhập môn nghiên cứu nhà sàn ở Đông Nam Á”. Hai bản luận án này được xếp loại xuất sắc, được in thành sách và xuất bản ở Pháp với sự hoan nghênh của giới chuyên môn Pháp, Đức, Hà Lan.
Về nước giáo sư tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên dạy ở trường Bưởi, sau đó tham gia Hội truyền bá quốc ngữ và làm ủy viên thường trực của Viễn đông Bác cổ Hà Nội, sau đó làm Ủy viên Hội đồng nghiên cứu khoa học Đông dương.
Năm 1946, cụ trở thành Bộ trưởng Giáo dục của VNDCCH, lao vào công tác diệt giặc dốt, xây dựng các trường đại học thuần Việt và phát triển hệ thống giáo dục quốc gia.
Giáo sư tiến sĩ Nguyễn Văn Huyên là con người có trí thức cao, một học giả uyên thâm, tử tế, nhã nhặn. Do đó thời cụ làm Bộ trưởng dù trải qua 2 cuộc chiến tranh nhưng thày trò vẫn nề nếp và không khí trường học rất có văn hóa.
(Fb Bích Hậu)
