
Mỹ mất bao nhiêu máy bay B-52 trong chiến tranh Việt Nam
Nhiều người đến nay vẫn rất quan tâm việc Mỹ mất bao nhiêu máy bay B-52 trong chiến tranh Việt Nam, đặc biệt là trong trận đánh “Điện Biên Phủ trên không” hay còn gọi là “Hà Nội 12 ngày đêm “.
Hiện nay, tài liệu chính thống tiếng Việt về vấn đề Mỹ mất bao nhiêu máy bay B-52 trong chiến tranh Việt Nam đều không giống nhau. Chỉ riêng sự kiện “Hà Nội 12 ngày đêm” còn gọi là “Điện Biên Phủ trên không”, số liệu giữa báo và sách tiếng Việt đều mâu thuẫn nhau với số lượng cực lớn. Chẳng hạn báo Tiền Phong cho biết :
“Trong 12 ngày đêm có 81 máy bay các loại bị bắn rơi, trong đó có 34 chiếc B-52 (có 16 chiếc rơi tại chỗ), 5 chiếc F-111 (có 2 chiếc rơi tại chỗ). Trong số 34 B-52 bị bắn rơi, 23 chiếc là do lực lượng phòng không bảo vệ Hà Nội bắn rơi, 11 chiếc khác do lực lượng phòng không các tỉnh/thành phố khác bắn rơi. Lực lượng Không quân Việt Nam đã xuất kích 31 phi vụ, trong đó có 27 phi vụ MiG-21 và bốn phi vụ MiG-17, tiến hành tám trận không chiến, tuyên bố bắn rơi 2 chiếc B-52, bốn chiếc F-4 Phantom và một RA-5C. Tổn thất của Việt Nam là ba chiếc MiG-21 bị bắn rơi. Ngoài số máy bay bị rơi tại chỗ, có 4 chiếc B-52 khác bị trúng đạn hư hại nặng nhưng vẫn bay về được sân bay và 5 chiếc khác bị hỏng mức trung bình”
Báo Tuổi trẻ cho biết :
“Kết thúc chiến dịch 12 ngày đêm, bộ đội tên lửa phòng không đã bắn rơi 29 chiếc B-52, riêng bộ đội tên lửa Hà Nội bắn hạ được 25 chiếc, trong đó có 16 chiếc rơi tại chỗ. “
Việc sai số có nhiều khả năng, nhiều đơn vị cùng bắn 01 mục tiêu, dẫn đến khi 1 máy bay bị bắn rơi, mỗi đơn vị đều báo cáo đã lập công dẫn đến sự trùng lắp và làm tăng số lượng máy bay bị bắn hạ. Hoặc có thể sau khi bị bắn cháy, phi hành đoàn dập tắt được, máy bay khắc phục tạm thời nên quay về được căn cứ
Do số liệu phía Việt Nam không trùng khớp với nhau, chúng tôi đã tìm đến Website của Cục lưu trữ dữ liệu quốc gia Mỹ , nguồn của căn cứ không quân / bảo tàng không quân Mỹ Wright-Patterson Air Force Base/Air Force Museum, nơi này ghi chép khá chi tiết và rõ ràng về từng phi vụ máy bay B-52, phiên hiệu, phi hành đoàn, … Ngoài ra, chúng tôi cũng dựa vào danh sách phi công từ dữ liệu Tù Binh Chiến Tranh / Danh Sách Tử Trận ở khu vực Đông Nam được Cục Dự Trữ Quốc Gia Mỹ xuất bản năm 2005 và số thống kê bị bắn rơi, sửa chữa máy bay B-52 của hãng Boeing trên chiến trường Việt Nam
Có tổng cộng 10 chiếc máy bay B-52 bị bắn rơi ở miền Bắc Việt Nam với 61 thành viên phi hành đoàn, 33 người bị bắt làm tù binh chiến tranh POW và được thả khi gần kết thúc chiến tranh, 28 người tử vong
Danh sách chi tiết 10 chiếc máy bay B-52 bị bắn rơi ở miền Bắc Việt Nam
Mã hiệu | Phiên hiệu | Ngày rơi | Căn cứ | Phi công | Chức vụ | ||
1 | Charcoal 1 |
B52G No. 58-0201 Bị bắn rơi ở Yên Viễn |
12-18-72 | Andersen | LtCol Donald Rissi 1stLt Robert Thomas Maj Richard Johnson Capt Robert Certain Capt Richard Simpson E7 Walter Ferguson |
Pilot Co Pilot Radar/Nav Navigator EWO Gunner |
NR NR RR RR RR NR |
2 | Rose 1 | B52D
No. 56-0608 Bị bắn rơi ở Hà Nội |
12-19-72 | U-Tapao | Capt Hal Wilson Capt Charles Brown Maj Fernando Alexander Capt Richard Cooper Capt Henry Barrows E6 Charlie Poole |
Pilot Co Pilot Radar/Nav Navigator EWO Gunner |
RR RR RR NR RR NR |
3 | Orange 3 | B52D
No. 56-0622 Bị bắn rơi ở Yên Viễn |
12-20-72 | U-Tapao | Maj John Stuart 1stLt Paul Granger Maj Randolph Perry Capt Thomas Klomann Capt Irwin Lerner E7 Arthur McLaughlin |
Pilot Co Pilot Radar/Nav Navigator EWO Gunner |
XX RR XX RR XX XX |
4 | Quilt 3 | B52G No. 57-6469 Bị bắn rơi ở Yên Viễn |
12-20-72 | Andersen | |||
5 | Olive 1 | B52G No. 58-0198 Bị bắn rơi ở Kinh Nô |
12-21-72 | Andersen | |||
6 | Blue 1 | B52D No. 55-0050 Bị bắn rơi ở Bạch Mai |
12-22-72 | U-Tapao | |||
7 | Tan 3 | B52G No. 58-0169 Bị bắn rơi ở Kinh Nô |
12-21-72 | Andersen | |||
8 | Scarlet 1/3 | B52D No. 55-0061 Bị bắn rơi ở Bạch Mai |
12-22-72 | U-Tapao | |||
9 | Ebony 2 | B52D No. 56-0674 Bị bắn rơi ở Giáp Nhĩ |
12-26-72 | U-Tapao | |||
10 | Cobalt 2/1 | B52D No. 56-0650 Bị bắn rơi ở Trung Quân |
12-28-72 | Andersen |
Ký hiệu :
- KR : Chết khi bị giam
- XX : Dự đoán là đã chết
- NR : Thi hài được trao trả do đàm phán
- Được thả – Tù binh chiến tranh
Trong số các máy bay B-52 bị bắn rơi ở Việt Nam, ngoài 10 chiếc bị bắn rơi ở miền Bắc, có 16 chiếc B-52 khác bị rơi ngoài phía Bắc Việt Nam bao gồm 9 chiếc rơi trong trận đánh, 7 chiếc do tai nạn, hư hỏng

Danh sách chi tiết 9 chiếc máy bay B-52 bị bắn rơi ở ngoài miền Bắc Việt Nam
Mã hiệu | Phiên hiệu | Ngày rơi | Căn cứ | Phi công | Chức vụ | |
1 | Olive 2 | B52D No. 55-0110 Tên lửa SAM bắn rơi ở Vinh 6 phi công nhảy dù thoát được |
11-22-72 | U-Tapao | P- N.J. Ostozny;C/P- Tony Foley RN- Bud Rech N- Bob Estes EWO- Larry Stephens G- Ronald W. Sellers |
|
2 | Peach 2 | B52G – No. 58-0246 Bị bắn trúng vùng Kinh Nô, |
12-18-72 | Andersen | Phi công nhảy dù thoát | |
3 | Brass 2 | B52G – No. 57-6481 Bị bắn trúng vùng Yên Viễn |
12-20-72 | Andersen | Phi công nhảy dù thoát | |
4 | Straw 2 | B52D – No. 56-0069 | 12-21-72 | Andersen | Phi công nhảy dù thoát ở Lào, không tìm thấy thiếu tá Frank Gould | |
5 | Ash 1 | B52D – No. 56-0584 Bị bắn trúng vùng Kinh Nô |
12-26-72 | U-Tapao | Đáp xuống U-Tapao với 4 động cơ bị hư hỏng nặng. 4 phi công tử nạn, CP, 1st Lt Bob Hymel và Gunner, TSgt Spencer Grippen được cứu | |
6 | Ash 2 | B52D – No. 56-0599 | 12-27-72 | U-Tapao | Nhày dù thoát ra ngoài, được trực thăng cứu | |
7 | Ruby 2 | B52D – No. 55-0056 Bị tên lửa SAM 2 bắn trúng ở Vinh |
1-4-73 | Andersen | Phi đoàn nhảy dù xuống biển và được trực thăng tàu
USS Saratoga cứ thoát |
|
8 | Không rõ | B52D – 56-0601 Bị bắn trúng ở Vinh |
8-7-1967 | U-Tapao | Phi hành đoàn cố đáp xuống Đà Nẵng thay vì nhảy dù. Nhưng không thể dừng máy bay khi đáp xuống và lao vào bãi mìn, toàn bộ phi hành đoàn tử nạn chỉ có xạ thủ Albert Whatley được cứu thoát | |
9 | Không rõ | B52D – no. 55-0116 | 1-13-73 | Đáp xuống Đà Nẵng nhưng bị hỏng nặng |
Danh sách 7 chiếc máy bay B-52 bị rơi ở Việt Nam do hư hỏng, va chạm, tai nạn
Mã hiệu | Phiên hiệu | Ngày rơi | Căn cứ | Phi công | Chức vụ | |
1 | Không rõ | B52D – no. 56-0593 Bị rơi do lỗi khi cất cánh |
5-8-69 | Anderson | Pilot- Capt Larry BroadheadCP-.Maurice Lundy RN- Capt Russell Platt NAV- Maj James Sipes EWO- Lt Thomas McCormick G- MSgt Harry Deal |
|
2 | Không rõ | B52D – no. 56-0630 Bị rơi do hỏng cánh bay bên phải |
7-28-69 | Anderson | Toàn bộ phi hành đoàn tử nạn | |
3 | Không rõ | B52G – no. 59-2600 Rơi trên vùng biển Philipine |
7-8-72 | Anderson | 5 phi công nhảy dù thoát, 1 người tử nạn | |
4 | Red 1 | B52D – no. 56-0627 Bị rơi do va chạm với B-52 no. 56-0595 |
7-6-67 | Anderson | Phi hành đoàn được cứu thoát | |
5 | Red 2 | B-52 no. 56-0595 Bị rơi do va chạm với B52D – no. 56-0627 |
7-6-67 | Anderson | Phi hành đoàn được cứu thoát | |
6 | Không rõ | B52F – 57-0047 Bị rơi do va chạm với B-52 no. 57-0179 |
6-18-65 | Anderson | Va chạm do chờ tiếp dầu từ máy bay KC-135A, 4 người trong phi đoàn 12 người của 2 chiếc B52 được cứu thoát | |
7 | Không rõ | B52F – no. 57-0179 Bị rơi do va chạm với B-52 no. 57-0047 |
6-18-65 | Anderson |
Trong giai đoạn từ tháng 4 năm 1972 đến tháng 8 năm 1973, có 16 chiếc máy bay B-52 (1 chiếc B-52G và 15 chiếc B-52D) bị phòng không không quân Việt Nam bắn trúng trên vùng trời phía Bắc Việt Nam, tuy nhiên những chiếc này vẫn bay về được căn cứ và không có thống kê về phi công tử nạn hay bị thương. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nhầm lẫn về số máy bay B-52 bị bắn rơi ở Việt Nam
Mã hiệu | Phiên hiệu | Thời gian | Căn cứ | Tình trạng máy bay | |
1 | Không rõ | B-52D – no. 56-0665 | 4-9-72 | Đáp xuống Đà Nẵng và quay về U-Tapao – Thái Lan | Bị 156 chổ hỏng |
2 | Không rõ | B-52D – no. 56-0859 | 4-23-72 | Đáp xuống Đà Nẵng và quay về U-Tapao – Thái Lan | Bị 400 chổ hỏng |
3 | Không rõ | B-52D – no. 56-0604 | 11-5-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 333 chổ hỏng |
4 | Không rõ | B-52D – no.55-0052 | 22-11-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 20 chổ hỏng |
5 | Không rõ | B-52D – no.56-0678 | 18-12-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 350 chổ hỏng |
6 | Không rõ | B-52D – no.56-0583 | 18-12-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 10 chổ hỏng |
7 | Không rõ | B-52D – no.56-0592 | 18-12-72 | Đáp xuống Nam Phong, sau đó quay về U-Tapao | Bị 180 chổ hỏng |
8 | Không rõ | B-52G – no.58-0254 | 18-12-72 | Đáp xuống Anderson, Guam | Bị 30-50 chổ hỏng |
9 | Không rõ | B-52D – no.55-0067 | 22-12-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 19 chổ hỏng |
10 | Không rõ | B-52D – no.55-0051 | 24-12-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 11 chổ hỏng |
11 | Không rõ | B-52D – no.55-0062 | 26-12-72 | Đáp xuống Anderson, Guam | Bị 28 chổ hỏng |
12 | Không rõ | B-52D – no.55-0090 | 26-12-72 | Đáp xuống Anderson, Guam | Bị 80 chổ hỏng |
13 | Không rõ | B-52D -56-0629 | 26-12-72 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 14 chổ hỏng |
14 | Không rõ | B-52D -55-0052 | 08-01-73 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 45 chổ hỏng |
15 | Không rõ | B-52D -55-0116 | 14-01-73 | Đáp xuống Đà Nẵng | Bị 200 chổ hỏng |
16 | Không rõ | B-52D -55-0058 | 14-01-73 | Đáp xuống U-Tapao – Thái Lan | Bị 120 chổ hỏng |
Trên đây là tổng số máy bay B-52 của Mỹ mất ở Việt Nam bao gồm bị bị bắn rơi và hư hỏng. Số liệu này dựa trên dựa trên bảng thống kê của hãng Boeing là nhà sản xuất của máy bay B-52. Con số máy bay B-52 bị bắn rơi ở Việt Nam do Boeing thống kê là 19 chiếc kèm 7 chiếc bị mất do hư hỏng, tai nạn . Tổng số máy bay Mỹ bị mất ở Việt Nam là 26 chiếc. Tuy nhiên, chiếc B-52G 58-0216 (19-12-72) và B-52G 57-6472 (20-12-72) sửa chữa lại được và sau đó bay trở lại vào năm 1980 nên tổng số máy bay B-52 bị bắn rơi ở Việt Nam là 24 chiếc
Dù số liệu có thể đúng hoặc sai và dù thực tế chính xác Mỹ mất bao nhiêu máy bay B-52 ở Việt Nam cũng không thể phủ nhận công lao của các anh hùng quân đội Việt Nam, đặc biệt là lực lượng Phòng Không – Không Quân Việt Nam
Đọc giả có thể tham khảo thêm thông tin về tổng số máy bay B-52 bị bắn rơi ở Việt Nam tại Website của kho lưu trữ Quốc Gia Mỹ, tác phẩm “11 ngày Giáng Sinh” của tướng L. Mitchel, tác phẩm “B-52 trên bầu trời Hà Nội” của James McCarthy
Like!! Great article post about B-52 bomber.Really thank you! Really Cool.