Danh tướng Lý Ông Trọng nước Việt khiến Tần Thủy Hoàng đúc tượng thờ
Trong lịch sử Việt từng có vị danh tướng Lý Ông Trọng nước Việt dũng mãnh thiện chiến giúp nhà Tần đánh bại quân Hung Nô khiến Tần Thủy Hoàng đúc tượng thờ
Tần Thủy Hoàng (259 TCN – 210 TCN) là vị hoàng đế nổi tiếng vũ dũng, thậm chí, bị cho là tàn bạo trong lịch sử Trung Quốc. Với sức mạnh của quân đội nhà Tần, Tần Thủy Hoàng đã tiêu diệt cả sáu nước chư hầu, thống nhất Trung Hoa.
Sau khi thống nhất Trung Quốc lập ra nhà Tần, Tần Hủy Hoàng vẫn e ngại quân Hung Nô thường xuyên xâm lấn và cướp phá. Do đó, ông đã cho xây Vạn Lý Trường Thành để ngăn chặn quân Hung Nô. Trong lúc xây Trường Thành, nhờ có Lý Ông Trọng mà Tần Thủy Hoàng đã bớt lo về mối hiểm họa Hung Nô
Lý Ông Trọng là một nhân vật vô cùng nổi tiếng, không chỉ trong lịch sử, mà còn được đề cập đến trong các tác phẩm văn học cổ Việt Nam. Theo Đại Việt sử ký toàn thư, cuộc đời và sự nghiệp của Lý Ông Trọng được chép lại ngắn gọn như sau:
“Canh Thìn, năm thứ 37 (221 TCN), (Tần Thủy Hoàng năm thứ 26). Nước Tần thôn tính cả sáu nước, xưng hoàng đế. Bấy giờ người Từ Liêm, Giao Chỉ ta, là Lý Ông Trọng, người cao hai trượng ba thước, lúc ít tuổi đến hương ấp là lực dịch, bị trưởng quan đánh, bèn bỏ sang nước Tần làm quan đến chức Tư lệ hiệu úy.
Tần Thủy Hoàng lấy được thiên hạ, sai ông đem quân đóng giữ đất Lâm Thao (thuộc tỉnh Cam Túc – Trung Quốc ngày nay), uy danh chấn động nước Hung Nô. Khi tuổi già, về làng rồi chết.
Thủy Hoàng cho ông là người kỳ lạ, đúc đồng làm tượng, để ở cửa Tư Mã tại Hàm Dương. Trong bụng tượng chứa được mấy chục người, ngầm lay thì chuyển động được, Hung Nô tưởng đó là hiệu úy còn sống, không dám đến xâm phạm.
Về sau, Triệu Xương (quan thời Đường) là đô hộ Giao Châu, đêm thường nằm chiêm bao thấy cùng Ông Trọng giảng bàn sách Xuân Thu, Tả Truyện, nhân hỏi chỗ ở cũ, rồi dựng đền thờ. Khi Cao Vương (Cao Biền) đi đánh nước Nam Chiếu, thần thường hiển linh giúp sức.
Cao Vương cho sửa lại đền thờ, tạc gỗ làm tượng, tôn là tượng Lý hiệu úy. Đền ở xã Thụy Hương huyện Từ Liêm (đền Chèm ở Từ Liêm – Hà Nội ngày nay)”.
Trong tác phẩm Lĩnh Nam Chích Quái, thân thế của Lý Ông Trọng được mô tả chi tiết hơn. Theo đó, Lý Ông Trọng tên thật là Lý Thân, sinh vào thời Hùng Vương thứ 18, tại huyện Từ Liêm, đất Giao Chỉ. Ông có vóc người vô cùng to lớn, tính tình rất nóng nảy.
Có lần, Lý Ông Trọng lỡ tay đánh chết người, lẽ ra đáng bị xử tội chết, nhưng vua Hùng vì tiếc tài năng nên tha cho. Đến đời An Dương Vương, Tần Thủy Hoàng muốn đem quân sang đánh nước ta. An Dương Vương bèn đem Ông Trọng đổi cho nhà Tần.
Tần Thủy Hoàng thấy Ông Trọng khỏe mạnh, vô cùng mừng rỡ, phong ngay cho chức Tư Lệ hiệu úy, trấn thủ Lâm Thao. Tại Lâm Thao, Lý Ông Trọng tổ chức quân Tần canh phòng nghiêm ngặt, nhiều lần đích thân dẫn quân phản công Hung Nô.
Ông Trọng có sức mạnh muôn người không địch nổi. Quân Hung Nô mỗi khi thấy ông chỉ biết cắm đầu chạy, không dám chống cự. Ông Trọng khi ra trận, thường một mình xông thẳng vào hàng ngũ quân địch mà đánh phá. Quân Hung Nô khiếp sợ trước uy lực của ông, không dám xâm phạm cửa ải nhà Tần.
Sau khi giúp nhà Tần bảo vệ vững chắc khu vực biên giới, danh tướng Lý Ông Trọng xin về nước. Ông được Tần Thủy Hoàng phong cho làm Phụ Tín hầu (chứ không phải là Văn Tín hầu hay Vạn Tín hầu như một số tài liệu khác thể hiện).
Về sau, quân Hung Nô lại quấy phá biên giới nước Tần, Tần Thủy Hoàng lại cử sứ giả sang mời Lý Ông Trọng quay lại. Tuy nhiên, Ông Trọng không chịu rời quê hương, trốn vào rừng ở ẩn. An Dương Vương không biết làm cách nào, bèn nói dối với sứ giả là ông đã chết.
Tần Thủy Hoàng trách móc, đòi mang xác Lý Ông Trọng tới để làm chứng cứ. Ông Trọng bất đắc dĩ đành phải tự vẫn. Tần Thủy Hoàng thấy ông đã chết, thương tiếc không thôi, bèn đúc tượng Ông Trọng, dựng ở Hàm Dương tưởng nhớ và dùng để dọa quân Hung Nô.
Tên tuổi của ông còn được nhắc tới trong lịch sử Trung Quốc, Từ Điển Từ Nguyên của Trung Quốc chép:
“Ông Trọng đời Tần, người Nam Hải, thân dài một trượng ba thước, khí chất đoan dũng, khác với người thường. Thủy Hoàng sai cầm quân giữ đất Lâm Thao, thanh thế chấn động Hung Nô. Ông Trọng chết. Vua sai đúc tượng đồng để ở của Tư Mã, coi giữ cung Hàm Dương”.
Sau khi Lý Ông Trọng mất, Tần Thủy Hoàng sai người lập đền thờ, nay là di tích đình Chèm, ở phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội ngày nay. Để tưởng nhớ Lý Ông Trọng, hằng năm, ba làng Thụy Phương, Hoàng Mạc và Liên Mạc đều tổ chức lễ hội đình Chèm, diễn ra từ ngày 14 đến 16.5 âm lịch.
