Hoàng hậu Phạm Thị Uyển cầm quân đánh giặc trong lịch sử Việt Nam
Trong lịch sử Việt Nam, các nữ tướng, nữ vương đánh giặc theo truyền thống Bà Trưng, Bà Triệu không hiếm. Nhưng chỉ có Hoàng hậu Phạm Thị Uyển cầm quân đánh giặc khi đã là vợ vua Mai Hắc Đế
Bà Phạm Thị Uyển, quê ở quận Nam Xương, theo thần tích còn lưu lại tại đình làng Hòa Mục (Cầu Giấy, Hà Nội) nơi bà được thờ làm Thành hoàng, song thân của bà là ông Phạm Huyên, mẹ là Phùng Thị Thảo.
Phạm Thị Uyển là chị cả trong gia đình, dưới bà con hai người em trai là Phạm Miện và Phạm Huy. Hai người em của bà sau này đều là các danh tướng trong cuộc khởi nghĩa của Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng.
Năm Phạm Thị Uyển 18 tuổi lấy Mai Thúc Loan. Khi Mai Thúc Loan khởi nghĩa chống quân xâm lược nhà Đường thắng lợi lên ngôi Hoàng đế, bà Phạm Thị Uyển trở thành Hoàng hậu. Quân Đường dù thua trận và phải rút về nước nhưng vẫn nuôi mộng xâm lăng. Thời gian sau. nhà Đường sai Dương Tư Húc làm tướng quân, mang 10 vạn quân sang đánh Đại Cồ Việt. T̼hế giặc quá mạnh, quân Việt chống không nổi và tan vỡ
Trong trận quyết chiến ở phủ thành Tống Bình, Hoàng hậu Phạm Thị Uyển cũng dẫn đầu một một cách quân để chặn địch trên dòng Tô Lịch. Bấy giờ sông Tô còn là một nhánh của sông Hồng và là mặt án ngữ phía Tây của thành Đại La. Thế giặc quá mạnh, quân Việt chống cự không nổi và tử trận ngày càngều nhi, thế cùng lực kiệt. Quyết không để rơi vào tay giặc, Hoàng hậu Phạm Thị Uyển nhảy xuống sống Tô Lịch tự vẫn. Xác bà trôi dạt đến địa phận trang Nhân Mục nay là làng Hòa Mục được nhân dân vớt lên chôn cất và lập đền thờ tưởng nhớ công lao. Đó chính là đền Dục Anh ngày nay, nằm trên đường Nguyễn Ngọc Vũ, quay mặt ra sông Tô Lịch ở đoạn gần cầu Trung Hòa.
Bảy thế kỷ sau, khởi nghĩa Lam Sơn bùng nổ, một lần Lê Lợi nghỉ đêm ở miếu Dục Anh được thần báo mộng sẽ giúp quân Lam Sơn tiêu diệt giặc Minh để giúp nước nhà. Sau khi lên ngôi, để báo đáp ơn đã phù hộ. Lê Lợi sắc phong cho bà là Khiêm Sung Đại Vương.
Ngày nay dân làng Hòa Mục thờ cả ba chị em bà ở đình làng. Vào tháng 8 hàng năm lại tổ chức hội lớn để tưởng nhớ những anh hùng chẳng ngại hy sinh đã có công giữ nước
